10 “luật trời” bất thành văn cha ông truyền tai, ai không hiểu thì không đủ tư cách nói về cuộc sống

Mọi sự vật, hiện tượng trong cuộc sống đều là vô thường, đều có khiếm khuyết, có tiếc nuối và không thể đạt được sự vẹn toàn tuyệt đối.

Người xưa đã đúc kết rất đúng: Bạn chỉ có thể chọn lựa giữa A hoặc B, chứ không thể cùng lúc sở hữu cả hai. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta cũng sẽ luôn cảm thấy có điều gì đó chưa trọn vẹn.

Ví dụ điển hình là cuộc sống hôn nhân và cuộc sống độc thân. Khi kết hôn, bạn có thêm sự đồng hành, sẻ chia nhưng lại mất đi một phần tự do.

Ngược lại, khi độc thân, bạn được tự do tự tại nhưng lại thiếu vắng sự bầu bạn. Việc đạt được sự trọn vẹn trong mọi khía cạnh là điều vô cùng khó khăn từ xưa đến nay.

Ai trong chúng ta cũng đều khao khát sự vẹn toàn, nhưng thực tế lại chẳng ai có thể đạt được điều đó.

Bởi lẽ, “nhân sinh thập chi bát cửu bất như ý” (đời người mười phần thì tám chín phần không như ý).

Như đã nói ở trên, mọi thứ đều tồn tại khuyết điểm. Vậy thì làm sao có thể vẹn toàn được? Chỉ cần đạt được “tiểu mãn” (vừa đủ) đã là điều rất tốt rồi.

“Tiểu mãn” chính là sự bình an. Về bản chất, nó giống như việc bạn có thể ăn no mười phần, nhưng chỉ cần ăn bảy phần là đủ.

Vừa no bụng mà không bị quá no đến khó chịu. Đó chính là sự “một công đôi việc” của việc biết đủ.

Khi bạn cưỡng cầu điều gì quá mức, thường thì bạn sẽ chẳng nhận được gì, mọi việc đều đi ngược lại mong muốn.

Ngược lại, khi bạn không quá cưỡng cầu, không có quá nhiều chấp niệm, bạn sẽ thường xuyên nhận được những bất ngờ và “món quà” từ số phận.

Câu nói “Hữu tâm tài hoa hoa bất khai, vô tâm sáp liễu liễu thành ấm” (Có lòng trồng hoa hoa chẳng nở, vô tình cắm liễu liễu lại xanh) minh họa rất rõ điều này.

Những người thuận theo tự nhiên, không có chấp niệm, thường sẽ ít tiếc nuối và có nhiều hạnh phúc hơn.

Họa hề phúc chi sở ỷ, phúc hề họa chi sở phục – (Họa là chỗ dựa của phúc, phúc là chỗ ẩn náu của họa).

Điều này có nghĩa là, đằng sau mỗi tai họa đều ẩn chứa một điều may mắn, và đằng sau mỗi phúc lành cũng có thể tiềm ẩn một tai ương. Phúc và họa luôn luân chuyển, chuyển hóa lẫn nhau.

Người xưa cũng có câu: “Phủ cực thái lai, thái cực phủ lai” (Hết khổ đến sướng, hết sướng đến khổ).

Điều này nhấn mạnh rằng khi mọi thứ tệ hại đến cực điểm, nó sẽ bắt đầu chuyển biến tốt hơn; và ngược lại, khi mọi thứ tốt đẹp đến tột cùng, nó có thể bắt đầu xấu đi.

Có câu tục ngữ rất quen thuộc: “Ba mươi năm sông đông, ba mươi năm sông tây, phong thủy luân phiên”. Điều này muốn nói rằng, sự mạnh yếu, thành bại của mỗi người hay mỗi sự việc đều không cố định.

Khoảnh khắc này có thể bạn đang nổi bật, nhưng khoảnh khắc tiếp theo, có thể người khác sẽ vươn lên. Sự mạnh mẽ hay thành công chỉ là tạm thời, chứ không phải vĩnh viễn.

Đây chính là quy luật “cân bằng” của tự nhiên. Mạnh và yếu, thắng và bại, đều là những mặt đối lập nhưng luôn tồn tại trong trạng thái cân bằng. Đó là thời thế, là vận mệnh, và tất cả mọi người đều phải tuân theo quy luật này.

Một khái niệm quan trọng trong đạo lý sống là “chu kỳ luật”. Nó mô tả sự vận động tuần hoàn lặp đi lặp lại của vạn vật, từ khô héo đến thịnh vượng rồi lại suy tàn.

Giống như bốn mùa trong năm: Có sự nảy mầm của mùa xuân, sự tươi tốt của mùa hạ, sự tiêu điều của mùa thu và sự đóng băng của mùa đông.

Khi một chu kỳ bốn mùa kết thúc, một chu kỳ mới lại bắt đầu. Quy luật chu kỳ này luôn vận hành, luôn tuần hoàn và không bao giờ dừng lại.

Trí tuệ cao cấp nhất của con người không phải là đi ngược lại tự nhiên, mà là thuận theo tự nhiên. Tự nhiên có quy luật gì, chúng ta nên hành động theo quy luật đó. Thuận theo thì tốt hơn hẳn là đi ngược lại.

Chẳng hạn, thuận theo tự nhiên là mùa hè tránh nóng, mùa đông giữ ấm. Ngược lại, nếu mùa hè lại cố gắng giữ ấm, mùa đông lại tìm cách tránh nóng, đó chính là đi ngược lại quy luật của trời đất.

Trong “Tam Quốc Diễn Nghĩa” có câu: “Tự cổ kiêu binh đa trí bại, tòng lai khinh địch thiểu thành công” (Từ xưa kiêu binh thường tự chuốc lấy thất bại, từ trước khinh địch ít khi thành công).

Câu này chỉ ra rằng, từ xưa đến nay, những người kiêu ngạo, ngông cuồng thường dẫn đến thất bại. Kẻ nào khinh thường đối thủ, kẻ đó rất dễ gặp tai họa lớn.

Ông trời muốn diệt vong một người, ắt sẽ khiến người đó trở nên điên cuồng trước. Càng điên cuồng, càng dễ dẫn đến thất bại. Ngược lại, những người khiêm tốn, điềm đạm thường có thể duy trì được sự bình an và thành công lâu dài.

Người ta thường nói “nhân sinh vô thường”. “Vô thường” ở đây có nghĩa là mọi người và sự việc đều không thể đoán trước. Vô thường là điều không thể tránh khỏi. Vậy thì điều gì có thể tránh được?

Đó chính là sự bình yên trong tâm hồn. Chúng ta có thể cố gắng giữ cho lòng mình bình lặng, đừng quá nóng nảy hay xáo động.

Bởi vì tâm càng xáo động, càng dễ phát sinh vấn đề. Ngược lại, tâm càng bình tĩnh, càng dễ gặt hái được những thành quả tốt đẹp.

Lưu Bá Ôn từng nói: “Khởi năng tận như nhân ý, đãn cầu vô quý ngã tâm” (Há có thể vẹn toàn như ý người, chỉ mong không hổ thẹn với lòng ta).

Trên đời này có quá nhiều việc không thể thuận theo ý muốn của chúng ta. Dù bạn đã cố gắng hết sức, cũng có thể chẳng đạt được điều gì.

Con người, chỉ có thể làm tốt bổn phận của mình, còn kết quả trong tương lai thế nào, đó là sự sắp đặt của trời đất. Chỉ cần làm hết sức mình, thuận theo tự nhiên và không hổ thẹn với lương tâm, vậy là đủ rồi.