1. Lễ dạm ngõ là gì?
Lễ dạm ngõ (còn gọi là lễ xem mặt, lễ chạm ngõ) là một nghi lễ nhằm chính thức hóa quan hệ hôn nhân của hai gia đình.
Trước đây có tới 6 lễ trong nghi thức cưới hỏi của người Việt (Nạp thái, vấn danh, nạp cát, nạp tệ (hay nạp trưng), thỉnh kỳ, thân nghinh) nhưng giờ đây rút gọn còn 3 lễ quan trọng. Dạm ngõ được coi là bước khởi đầu cho mối quan hệ của hai bên gia đình, chính thức đưa mối quan hệ của hai người từ tình yêu trở thành quan hệ nghiêm túc, hướng tới việc xây dựng gia đình trong tương lai.
Ngày nay, dạm ngõ đơn giản chỉ là buổi gặp gỡ thân tình giữa hai gia đình. Nhà trai xin đến nhà gái đặt vấn đề chính thức cho đôi nam nữ được tìm hiểu nhau trước khi đi đến quyết định hôn nhân.
Buổi lễ này, không cần vai trò hẹn trước của người mối (kể cả những trường hợp yêu nhau nhờ mai mối), không cần lễ vật rườm rà nhưng nhà trai nên báo trước ngày giờ, số lượng người tham dự.
 |
| Lễ dạm ngõ theo phục tục 3 miền có một số khác biệt đáng lưu ý |
2. Ý nghĩa của lễ dạm ngõ
Dù ngày nay chúng ta được tự do yêu đương nhưng tổ chức nghiêm túc một lễ dạm ngõ là thể hiện sự tôn trọng cha mẹ hai bên gia đình, ghi nhận vai trò quan trọng của gia đình trong mối quan hệ hôn nhân.
Theo văn hóa Việt Nam, khách đến chơi nhà thường mang theo một chút quà, lễ vật trong lễ dạm ngõ cũng giống như quà mà nhà trai mang đến chơi nhà gái vậy. Do đó, việc chuẩn bị đầy đủ các lễ vật theo phong tục địa phương là điều mà bất cứ một lễ dạm ngõ nào cũng không thể bỏ qua.
Việc cô dâu, chú rể giữa 3 miền Nam, Bắc, miền Trung kết hôn là điều không còn xa lạ. Nhưng sẽ có những khác biệt giữa quan điểm, Phong tục tập quán các miền nên việc có những rắc rối về các nghi lễ cũng là điều khó tránh. Trong trường hợp này, bạn cần có kiến thức nhất định về Lễ dạm ngõ theo phục tục 3 miền:
3. Lễ dạm ngõ theo phong tục 3 miền
3.1 Miền Bắc
Lễ dạm ngõ miền Bắc còn được gọi là chạm ngõ, được tiến hành khá giản dị, nhanh gọn nhưng vẫn giữ được những thủ tục cơ bản và không khí trang trọng vốn có.
Điều đặc biệt, lễ vật của lễ dạm ngõ miền Bắc, số lượng lễ phải là số lẻ như 3,6,7,9. Nhưng khi xếp lễ thì phải theo số chẵn, là bội số của 2. Vì theo quan niệm dân gian, sự khởi nguồn của hôn nhân phải theo đôi theo cặp mới mang lại hạnh phúc cho cặp đôi.
Thời gian: Không có quy định nào về thời điểm tổ chức, hai bên gia đình chủ động sắp xếp thời gian phù hợp là được. Tuy không bắt buộc phải xem ngày giờ như đám hỏi hay lễ cưới, nhưng nhiều gia đình cẩn thận vẫn làm điều này. Trong trường hợp này thường nhà trai sẽ đi xem, sau đó thông báo lại với nhà gái.
Đối tượng người tham dự, dạm ngõ miền Bắc không cần quá nhiều người. Do là chuyện nội bộ nên chủ yếu là bố mẹ và vài người họ hàng thân thiết. Mỗi bên chỉ khoảng 6 – 7 người là phù hợp.
Trang phục dạm ngõ miền Bắc không nhất thiết phải áo dài, khăn xếp, nhất là mùa Đông lạnh nên chỉ cần cặp đôi chọn trang phục lịch sự là được.
3.2 Miền Trung
Thời gian tổ chức lễ dạm ngõ cũng không bị gò bó theo quy tắc nào, thường thì hai gia đình sẽ thỏa thuận với nhau khoảng thời gian thuận tiện cho đôi bên, vốn hay rơi vào cuối tuần.
Đại diện nhà trai bao gồm cha mẹ chú rể, người đại diện gia đình (một người lớn tuổi trong gia đình, dòng họ có uy tín và được kính trọng), cùng người thân trong nhà. Với những gia đình ít người, hoặc có hoàn cảnh đặc biệt thì chỉ cần một người lớn vốn có tiếng nói trong gia đình, đi cùng chú rể tương lai đến nhà gái là được.
3.3 Miền Nam
Lễ dạm ngõ miền Nam còn được gọi là đám nói, lễ đi nói, tức là dịp gặp gỡ chính thức giữa phụ huynh của hai nhà để bàn bạc về chuyện hôn sự cho các con của mình.
Lễ dạm ngõ cũng là một hình thức cho thấy cha mẹ chàng trai chấp nhận, trân trọng cô gái mà con họ yêu, muốn đến gia đình nhà gái để xin cô gái về làm dâu. Quan niệm của người Việt vốn tôn trọng việc “danh chính ngôn thuận”, nên lễ dạm ngõ cũng chính là sự công nhận mối quan hệ của hai bạn trẻ từ hai gia đình.
Thành phần tham dự buổi lễ này gồm cha mẹ hai bên cùng một số họ hàng, người có uy tín trong dòng họ cùng đôi trẻ. Đây được coi là buổi gặp gỡ chính thức của hai nhà, nên phần chính của buổi lễ là người lớn hai nhà nói chuyện, bàn bạc chuyện hôn nhân cho các con.
Đại diện nhà trai sẽ phát biểu trong lễ dạm ngõ lý do đến nhà gái, xin phép để tổ chức lễ cưới cho hai con. Nhà trai trao lễ vật, nhà gái tiếp nhận và sắp xếp lễ vật lên bàn thờ gia tiên và cho phép đôi trẻ thắp nhang để xin sự chứng kiến và cho phép của tổ tiên.